1. Làm thế nào để cải thiện việc viết văn?

Ngày xưa đi học mình không phải là người học giỏi văn, điểm văn của mình dao động từ 7-8 cho các bài kiểm tra trong lớp. Mình có thói quen là hay tham khảo bài trên mạng, thậm chí là chép luôn bài văn của người ta (lớp 8-9 gì ý). Xét một góc nhìn khác, việc tham khảo văn trên mạng hoàn toàn được xem là một cách học hỏi, chúng ta thường chắt lọc những lời chuyển ý hay, những câu phân tích sắc sảo để áp dụng vào bài viết của mình.

Cá nhân mình cảm thấy việc này giúp cho chúng ta cải thiện văn phong rất hiệu quả. Nếu đầu tư hơn, bạn nên thường xuyên xem các bài văn mẫu, các bài văn đạt giải cao để đa dạng thêm vốn từ của mình. Khi đọc nhiều bài văn, bạn sẽ rút ra được cái nhìn tổng quan về bố cục bài làm, lối hành văn, cũng như các điểm nhấn cho từng dạng bài.

Hãy đọc nhiều sách và dành thời gian đọc những sách mà bạn yêu thích. Có thói quen đánh dấu những trích dẫn hay, những câu nói của người viết khiến bạn tâm đắc. Nếu bạn siêng năng thì hãy dành ra một chút thời gian để ghi chép chúng lại trong một quyển vở, một cuốn sổ tay bé bé xinh xinh nào đó để tạo động lực học tập.

Quan điểm cá nhân của mình là thế này: Nếu bạn thích sách điền văn, hãy đọc điền văn. Bạn thích đọc tản văn, hãy đọc tản văn. Bạn thích đọc ngôn, hãy cứ đọc ngôn! Hãy đọc những gì bạn yêu thích! Nếu bạn thích đọc ngôn nhưng bạn được review là đọc tản văn giúp giọng văn hay hơn thì mình tin chắc rằng khi đọc bạn sẽ dễ buồn ngủ (tùy quan điểm mỗi người, mình không chắc chắn 100% được) Và mình đã từng.

Dấu hiệu để biết giọng văn bạn đã cải thiện là gì? Đó là bạn đọc 100 bài băn mẫu trên mạng nhưng hết 101 bài khiến bạn không hài lòng. Đó là lúc bạn đã xuất sắccccc!!! (Mình đùa thôi!)

2. Kinh nghiệm khi đi thi văn là gì?

Mình thật sự ngại khi chia sẻ về vấn đề này lắm. Tại vì sao? Vì mình toàn ĂN – CHƠI – ĐỌC TRUYỆN – ĐI NGỦ vào những ngày gần thi. Cách mình phân bố thời gian hơi khác đời. Trước 4 tuần đi thi, mình dành 1 tuần để học các dẫn chứng NLXH, 1 tuần để học các dẫn chứng NLVH, 1 tuần để học các mở bài, tuần cuối cùng thì chắc các bạn cũng đã biết!

Tuyệt đối đừng bao giờ cố học vào những ngày cận thi, mà thay vào đó chúng ta hãy đi xoã cùng bạn bè, xem phim, đọc truyện. Thỉnh thoảng trên đường đi học thì hãy nhẩm lại bài, đi toilet hãy nhớ lại các dẫn chứng, trước khi ngủ hãy đọc lại các mở bài…Chắc chắn đến ngày thi bạn sẽ không bị quên ý, mình thề luôn! Mình đã áp dụng và thành công.

Đối với kì thi HSG có dạng lý luận văn học thì trước 1 tuần của 4 tuần đó hãy dành ra vài buổi tối để hoàn thành một đề văn bằng tất cả tâm huyết, mồ hôi, nước mắt, hãy viết tràng giang đại hải, đưa hết thảy những kiến thức của bạn vào trong mấy chục tờ giấy thi (có lố quá không ta? Thôi kệ!). Làm xong, hãy đọc đi, đọc lại, hãy nhờ thầy cô nhận xét để rút ra kinh nghiệm. Đi thi bạn sẽ có cảm giác như bài làm đó đang bay nhảy trong đầu mình, sẽ không bao giờ bạn có cảm giác bí ý, kẹt ý, không biết viết gì. Mình đã thử và thành công. Các bạn còn nhớ bài văn mình up lên trang cá nhân chứ, mình đã dùng 4 buổi tối để làm và “ăn tươi nuốt sống” chúng trước những ngày cận thi.

Khi thi văn chúng ta thường e ngại nhất là việc bôi xoá, nếu viết sai, bạn hãy gạch nhẹ một đường nghiêng dễ tránh gây mất thiện cảm khi giám khảo chấm bài.

Bạn hãy sử dụng loại bút mà mình yêu thích và thuận tiện để bạn tận dụng tối đa mọi năng lực của mình. Mình nghĩ chúng ta nên dùng bút lông kim, hạn chế dùng bút bi vì cả phòng thi 20 người đã hết 21 người dùng bút bi rồi (tuy nhiên nếu bạn đã quen với việc sử dụng bút bi thì hãy tiếp tục dùng chúng, không sao cả! Miễn sao bạn cảm thấy thật tự tin với bài làm của mình). Hãy để lại một điểm nhấn cho bài làm đó là dùng bút lông kim màu sáng (màu xanh dương, màu tím) để tạo sự nổi bật cho bài viết (một số nơi quy định về màu mực khi đi thi thì bỏ qua vấn đề này).

Khi viết bạn hãy trình bày bố cục rõ ràng, sạch đẹp. Nếu chữ bạn không được đẹp thì ngay bây giờ hãy cố gắng luyện thói quen viết chữ rõ, dễ nhìn kết hợp với tốc độ viết nhanh. Bạn đừng lo ngại khi nhiều người viết chữ đẹp, hút hồn hơn mình, vì họ viết đẹp nên họ thường mắc phải vấn đề là viết chậm, mỏi tay, tay dễ bị run. Bạn hãy vượt qua họ bằng cách viết rõ, nhanh, kết hợp nhiều dẫn chứng thuyết phục.

Khi làm bài bạn phải cân đối thời gian hợp lý, mình thường chia 30-90 cho một đề văn 120′ gồm hai câu NLXH và NLVH. Đừng viết quá dài, hãy viết vừa đủ ý, lời lẽ sắc bén, và đảm bảo không bị mắc các lỗi chính tả cơ bản. Khi cảm thấy không ổn về vấn đề thời gian, bạn cảm thấy mình chép không kịp thì hãy mạnh dạn lượt bỏ một số luận điểm chưa được khai thác, và đi ngay đến kết bài. Đừng bao giờ quên làm kết bài vì nó rất dễ gây mất thiện cảm cho người chấm, thậm chí ở chỗ mình nếu khó người ta sẽ không chấm vì lí do bạn chưa hoàn thành xong bài thi.

Với những bạn mắc phải thói quen hồi hộp, hay run tay, tâm trạng lo lắng, ngồi trong phòng thi viết chưa được mấy chữ thì bắt đầu cảm thấy mỏi tay. Chính là mình luôn!Với trường hợp như vậy bạn phải chuẩn bị cho mình một tâm lí thật tốt. Khi chuông reo bắt đầu tính giờ làm bài, đa phần chúng ta sẽ hoảng, câu từ bay hết dẫn đến việc viết mở bài sẽ lan man, lạc đề, dài dòng… Khi đó, hãy cố gắng bình tĩnh, thả lỏng tâm trạng. Cố gắng lục tìm trong não mình một câu thơ nào đó nói về vấn đề cần nghị luận, khi nhớ ra hãy thả nó vào bài làm rồi từ đó triển khai thành mở bài, nếu như bạn xui xẻo gặp phải một cái đề lạ lẫm vô cùng và những mở bài bạn chuẩn bị trở thành thứ bỏ đi (2 năm đi thi văn và mình chưa bao giờ trúng tủ mở bài cả).

Khi đang làm bài mà có đứa xin giấy thì hãy nhanh chóng quên nó đi, tiếp tục bài văn của mình để tránh bị ngắt ý đáng tiếc. Đừng bao giờ dừng bút khi chuông vừa reo. Hãy dừng trước 5-10 phút để đọc lại bài và sửa các lỗi chính tả, lặp từ (trừ những trường hợp bất đắc dĩ).

Trước những ngày thi bạn không nên học quá nhiều các dẫn chứng không cần thiết. Hãy học từ 2-3 câu thơ và 1-2 các dẫn chứng thực tế để áp dụng khi làm bài (đối với NLXH). Nếu học quá nhiều sẽ dẫn đến tình trạng vào phòng thi bạn mau quên và thậm chí không nhớ được những gì mình đã học. Vì thế hãy chắc chắn rằng những gì bạn học đều mang vào áp dụng trong bài thi.

Tránh tình trạng bạn học rất rất nhiều câu thơ nhưng rồi khi làm bài bạn băn khoăn không biết phải lựa chọn trích câu thơ nào. Như vậy, bạn đã mất một khoảng thời gian so với những người khác trong khi họ đã làm xong mở bài.

3. Làm thế nào để học văn hiệu quả?

Trước hết bạn cần phải có niềm đam mê và yêu thích văn học, hoặc ít nhất thì bạn cũng không phải là người chán ghét bộ môn này.Để học văn hiệu quả nhất đó là trước những tiết học chính khoá trên lớp bạn hãy dành ra thời gian để xem trước các bài giảng trên vài trang học online miễn phí, ví dụ như trên youtube (mình thường xem bài giảng của cô Mỹ Huệ).

Trong quá trình giảng các thầy, cô có đưa ra một số câu thơ, bài thơ hay để liên hệ và so sánh cho tác phẩm đó thì bạn hãy nhanh chóng ghi chép chúng lại vào một quyển số nhỏ, một tờ giấy nháp hoặc là ghi thẳng chúng vào SGK.

Đánh dấu những biện pháp nghệ thuật đặc sắc đối với thơ và các chi tiết quan trọng đối với truyện ngắn mà thầy cô đề ra trong quá trình giảng để tiện cho việc xem lại. Nếu như mỗi tác phẩm trong chương trình học bạn đều áp dụng như thế thì việc học văn sẽ trở nên rất dễ dàng. Đến tiết văn chính khoá bạn sẽ nghe lại một lần nữa thầy cô trên lớp giảng tác phẩm đó, quá trình này sẽ giúp bạn nhớ lâu hơn nội dung chính của bài và việc học thuộc dẫn chứng cũng trở nên dễ dàng.

Sau mỗi bài học bạn hãy tóm tắt những ý chính của tác phẩm lại thành một sơ đồ tư duy. Bạn có thể vẽ chúng vào ngay sau bài học đó hoặc vẽ lên tờ A4 bởi vì chúng sẽ rất cần thiết cho những kì kiểm tra khi bạn cần ôn lại tác phẩm đó. Cứ thực hiện liên tục và không trì hoãn thì mình tin chắc rằng sẽ không có một tác phẩm nào có thể gây trở ngại cho bạn trong quá trình học văn cả.

Để tiếp thêm niềm đam mê văn học thì bạn hãy thường xuyên tương tác với các bài viết ở một vài nhóm hoạt động văn học trên facebook hoặc các diễn đàn để trao đổi, học tập lẫn nhau và trau dồi thêm kiến thức của bản thân. Học hỏi những bài viết hay, đặc sắc của những thành viên khác trong nhóm, đồng thời cũng sửa chữa và giúp đỡ những bài viết chưa hay, còn mắc một số lỗi cơ bản để cải thiển và nâng cao thêm kiến thức của bản thân. Hãy mạnh dạn đưa ra ý kiến, suy nghĩ của mình khi bắt gặp một đề văn mới lạ, phát biểu cảm nghĩ của mình về một nhân vật, một tác phẩm nào đó mà bạn tâm đắc, từ đó đưa ra quan điểm cá nhân của bạn. Việc này giúp bạn tự tin hơn và không bị gò bó trong quá trình học văn!

Hi vọng với những chia sẻ của mình về kinh nghiệm học văn trong suốt 2 năm vừa qua có thể phần nào giúp các bạn thêm yêu thích môn học này hơn và đưa ra cho mình một phương pháp học hiệu quả nhất!

Bài viết của Ngọc Ly